VIỆT NAM XUẤT KHẨU HƠN 100 TRIỆU USD TỔ YẾN MỖI NĂM
Tổ yến – hay yến sào – từ lâu đã được biết đến là sản phẩm có giá trị dinh dưỡng và kinh tế cao. Tại Việt Nam, nghề nuôi chim yến đang phát triển mạnh mẽ trên khắp cả nước, đặc biệt là ở các tỉnh ven biển miền Trung và Tây Nguyên. Đáng chú ý, giá trị xuất khẩu hằng năm từ tổ yến đã vượt ngưỡng 100 triệu USD, mở ra tiềm năng to lớn để đưa sản phẩm này trở thành thương hiệu quốc gia.
Tiềm năng kinh tế từ nghề nuôi yến
Theo thống kê năm 2018, sản lượng tổ yến của Việt Nam đạt khoảng 68 tấn, được xuất khẩu sang nhiều thị trường lớn như Mỹ, Úc, New Zealand, Trung Quốc… với mức giá dao động từ 1.500 – 2.000 USD/kg. Tổng doanh thu xuất khẩu ước tính đạt từ 100 đến 125 triệu USD mỗi năm. Nhu cầu của thị trường quốc tế đối với yến sào tiếp tục tăng cao, mở rộng cơ hội để ngành nuôi yến trong nước phát triển mạnh mẽ hơn nữa.
PGS.TS Phạm Công Hoạt – đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ – nhận định, chim yến ở Khánh Hòa là loài quý hiếm với nguồn gene đặc biệt cần được nghiên cứu và bảo tồn. Việc bảo vệ nguồn gene không chỉ giúp duy trì giống loài mà còn góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm. Ông Hoạt cũng khẳng định yến sào đã ứng dụng thành công khoa học công nghệ vào quy trình chế biến, cho thấy điều kiện đủ để xem xét trở thành sản phẩm quốc gia.
Phát triển bền vững để bảo tồn và khai thác hiệu quả
Trong khuôn khổ Hội thảo phát triển bền vững nghề nuôi chim yến tổ chức tại Nha Trang, nhiều chuyên gia nhấn mạnh vai trò của việc quy hoạch, kiểm soát hoạt động nuôi yến. TS. Nguyễn Văn Trọng – Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) – cho biết hiện nghề nuôi yến đã lan tỏa tới hơn 42 tỉnh thành trên cả nước, nổi bật trong đó là các tỉnh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Riêng hai khu vực này có hơn 3.400 nhà nuôi yến, nhiều nhất tại Khánh Hòa, Bình Định, Phú Yên, Quảng Ngãi, Ninh Thuận và Bình Thuận.
Tuy nhiên, phần lớn người dân vẫn phát triển nghề này một cách tự phát, chưa có kế hoạch sản xuất theo chuỗi giá trị hay xây dựng thương hiệu bài bản. Điều này không chỉ làm giảm chất lượng sản phẩm mà còn tạo ra rủi ro cho sinh kế người dân khi chim yến không sinh sống được trong môi trường nuôi không phù hợp.
Nguồn lực công nghệ hỗ trợ đắc lực
Tại Khánh Hòa, Công ty Yến Sào Khánh Hòa đã tiên phong trong việc áp dụng công nghệ hiện đại để nhân giống và nuôi yến theo mô hình khoa học. Kết quả cho thấy tỷ lệ ấp nở nhân tạo thành công trên 90%, tỷ lệ trưởng thành sau nuôi đạt trên 95%. Ngoài ra, công ty cũng triển khai kỹ thuật di đàn chim, định hướng đàn bay tới những khu vực mới, góp phần phân bố đều mật độ thức ăn trong môi trường tự nhiên và mở rộng vùng cung cấp tổ yến.
Ông Lê Hữu Hoàng – Chủ tịch HĐTV Công ty Yến Sào Khánh Hòa – khẳng định Việt Nam có lợi thế lớn về tự nhiên như khí hậu nhiệt đới, bờ biển dài và nhiều đảo đá ven bờ – những điều kiện lý tưởng để phát triển đàn chim yến. Ông kỳ vọng tới năm 2030, sản lượng yến sào xuất khẩu sẽ chạm mốc 100 tấn thành phẩm mỗi năm với giá trị kim ngạch khoảng 200 triệu USD.
Hướng tới sản phẩm quốc gia
Việc công nhận yến sào là sản phẩm quốc gia không chỉ góp phần nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia mà còn khuyến khích địa phương đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu, bảo tồn và phát triển nghề nuôi yến. Từ đó, xây dựng một chuỗi cung ứng bền vững – từ bảo vệ nguồn gene, ứng dụng công nghệ tiên tiến đến khai thác và phân phối sản phẩm ra thị trường trong nước và quốc tế.
Nghề nuôi yến tại Việt Nam, nếu được tổ chức bài bản cùng với chính sách hỗ trợ từ nhà nước và sự đầu tư mạnh mẽ từ doanh nghiệp, hứa hẹn sẽ trở thành “mũi nhọn mới” trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, đóng góp không nhỏ vào kim ngạch xuất khẩu và phát triển kinh tế đất nước.